“Livru ne’e ami
hakerek kona-ba situasaun refuziadu ne’ebé desloka sai husi Timor iha tinan
1999 ba iha Timor osidental no ami deskobre katak iha tipu refuziadu lima mak
hanesan eis lider milísia, família milísia, tentara no ema baibain ne’ebe milísia
sira mobiliza no ida ne’e situasuan vuneravel tebes tanba sira moris iha
situasaun susar nia laran tanba osan la iha no oinsa sira atu fila, tanba ne’e
lansa livru ida ne’e hodi divulga informasaun ba orgaun soberanu no povu hodi
lolo liman hamutuk fo tulun ba sira hodi bele lori fali sira mai Timor,”dehan
Direktur Asosiasaun HAK, Manuel Monteiro ba jornalista sira hafoin lansa livru
ho titulu ‘Hili mutu tu mutu la to’ok ona’ iha salaun HAK, Farol-Dili, Segunda
(29/10/2018).
Kondisaun ekonomia
refuziadus nian mizeradu tebes, tanba la hetan asesu ba rai, la hetan
rendimentu no labele halo uma no sira tenki sai trabalhador ba rai nain hodi
halo produsaun agrikula.
“Iha tinan 2010 to’o
2015 ami so lori fila deit refuziadus hamutuk 198, maibé hirak ne’ebé livre
husi krime kontra humanidade,”dehan Manuel.
Nia rekomenda ba
Governu atu kopera ho Indonézia entermus polítika atu bele lori fila refuziadu
sira mai Timor.
Iha fatin hanesan,
reprezentante ministériu reforma lejislatura no asuntu parlamentar, Josh Trindade
senti tristi uitoan ho kondisaun refuziadu sira, tanba ne’e nia promete sei
hakerek pareser ba ministru hodi planea ba oin saida mak sei halo.
Hatan ba problema
sira ne’e hotu, Ministra Solidarariedade Sosial no inkluzaun, Armanda Berta dos
Santos hateten, nia parte deit sei la halo buat ida, presiza servisu hamutuk
entre nasaun rua atu bele kria mekanismu diak hodi bele lori refuziadu sira
fila mai Timor.
Tuir
dadus husi Nusa Tengara Timur (NTT) iha tinan 2005 rejistu ona refuziadus
Timoroan hamutuk 50.000 resin.
Fontes : GMN.TV
Fontes : GMN.TV